Xây dựng Khả năng Chống chịu Ven biển: Bảo vệ Bờ biển của Chúng ta vì một Tương lai Bền vững

Các đường bờ biển trên thế giới là những giao diện năng động, những trung tâm nhộn nhịp của hoạt động con người, và là những hệ sinh thái thiết yếu. Là nơi sinh sống của hơn 40% dân số toàn cầu, các khu vực ven biển tạo ra giá trị kinh tế đáng kể, đóng góp lớn vào GDP toàn cầu thông qua vận tải biển, ngư nghiệp, du lịch và sản xuất năng lượng. Chúng là nơi có các nền văn hóa đa dạng, cung cấp các dịch vụ môi trường không thể thay thế, và đóng vai trò như vùng đệm quan trọng giữa đất liền và biển. Tuy nhiên, những khu vực vô giá này đang ngày càng bị bao vây bởi sự hội tụ của các mối đe dọa ghê gớm, chủ yếu do biến đổi khí hậu và trầm trọng hơn bởi sự phát triển không bền vững của con người. Nước biển dâng, bão ngày càng dữ dội, xói lở bờ biển, xâm nhập mặn và axit hóa đại dương không phải là những lời tiên tri xa vời; chúng là những thực tế hiện hữu đang định hình lại cảnh quan và sinh kế từ các đồng bằng đông dân cư của châu Á đến các quốc đảo dễ bị tổn thương ở Thái Bình Dương.

Xây dựng khả năng chống chịu ven biển không còn là một nỗ lực tùy chọn; đó là một mệnh lệnh cấp bách cho sự bền vững toàn cầu và an ninh con người. Nó vượt ra ngoài sự bảo vệ đơn thuần, bao gồm một cách tiếp cận toàn diện cho phép các cộng đồng và hệ sinh thái ven biển dự đoán, hấp thụ, thích ứng và phục hồi sau tác động của những mối đe dọa đang biến đổi này. Khả năng chống chịu thực sự cho phép các cộng đồng không chỉ chịu đựng được các cú sốc mà còn thích ứng và chuyển đổi, trở nên mạnh mẽ và bền vững hơn. Bài viết blog toàn diện này sẽ đi sâu vào những thách thức đa diện mà bờ biển của chúng ta đang đối mặt, khám phá các chiến lược đổi mới và tích hợp để xây dựng khả năng chống chịu, nêu bật các ví dụ thành công quốc tế đa dạng, và vạch ra con đường hợp tác phía trước vì một tương lai ven biển an toàn hơn, bền vững hơn cho tất cả mọi người.

Mối đe dọa ngày càng gia tăng: Tại sao Khả năng Chống chịu Ven biển lại quan trọng

Hiểu được mức độ nghiêm trọng và phức tạp của các mối đe dọa đối với các vùng ven biển là bước đầu tiên để xây dựng khả năng chống chịu hiệu quả. Những mối đe dọa này liên kết với nhau, thường làm trầm trọng thêm cho nhau, và tác động của chúng được cảm nhận không đồng đều giữa các khu vực và các nhóm kinh tế - xã hội khác nhau, làm gia tăng sự bất bình đẳng hiện có.

Biến đổi khí hậu và Nước biển dâng

Một trong những mối đe dọa dài hạn sâu sắc nhất là nước biển dâng do sự nóng lên toàn cầu, một hệ quả trực tiếp của sự giãn nở nhiệt của nước biển và sự tan chảy của các sông băng và các dải băng. Hiện tượng này không đồng nhất trên toàn cầu; các biến đổi khu vực bị ảnh hưởng bởi dòng hải lưu, sụt lún đất và các hiệu ứng hấp dẫn từ việc mất băng. Ví dụ, một số khu vực trải qua tốc độ nước biển dâng tương đối cao hơn do hoạt động kiến tạo hoặc khai thác nước ngầm. Các tác động rất sâu rộng và lan tỏa:

• Ngập lụt vĩnh viễn: Các khu vực ven biển trũng thấp, đặc biệt là các Quốc đảo nhỏ đang phát triển (SIDS) và các đồng bằng sông, phải đối mặt với mối đe dọa hiện hữu về việc bị nhấn chìm vĩnh viễn. Điều này có thể khiến hàng trăm triệu người phải di dời, xóa sổ di sản văn hóa, và đòi hỏi các cuộc di cư quy mô lớn và phức tạp. Các quốc gia như Tuvalu và Maldives đã và đang phải vật lộn với thực tế khắc nghiệt này.
• Gia tăng ngập lụt: Ngay cả khi không bị ngập vĩnh viễn, mực nước biển cao hơn cũng làm tăng đáng kể tần suất và mức độ nghiêm trọng của lũ lụt do triều cường (thường được gọi là lũ lụt "phiền toái" hoặc "ngày nắng"), nước dâng do bão và lũ sông ở các vùng đồng bằng ven biển. Các thành phố như Miami, Florida, và Jakarta, Indonesia, đang trải qua số ngày ngập lụt thường xuyên ngày càng tăng, làm gián đoạn cuộc sống hàng ngày và gây áp lực lên cơ sở hạ tầng, ngay cả trong những ngày trời trong xanh không có mưa lớn.
• Xâm nhập mặn: Nước biển dâng đẩy nước mặn vào sâu hơn trong đất liền, vào các tầng chứa nước ngọt và các nguồn nước mặt, làm ô nhiễm nguồn cung cấp nước uống và khiến đất nông nghiệp trở nên cằn cỗi. Điều này đặc biệt nghiêm trọng ở các đồng bằng đông dân cư như Đồng bằng sông Cửu Long ở Việt Nam hay Đồng bằng sông Hằng-Brahmaputra ở Bangladesh, nơi hàng triệu người phụ thuộc vào nước ngầm để tưới tiêu và sinh hoạt. Điều này cũng tác động đến các hệ sinh thái mỏng manh nhạy cảm với sự thay đổi độ mặn.
• Xói lở gia tăng: Bờ biển xói lở một cách tự nhiên, nhưng nước biển dâng làm tăng tốc quá trình này một cách đáng kể, dẫn đến việc mất đi nhanh chóng các bãi biển có giá trị, các cồn cát bảo vệ, rừng ven biển và cơ sở hạ tầng quan trọng. Điều này không chỉ làm giảm khả năng phòng thủ tự nhiên mà còn ảnh hưởng đến du lịch và giá trị bất động sản ven biển.
• Axit hóa và Nóng lên của Đại dương: Mặc dù không liên quan trực tiếp đến ranh giới ven biển vật lý, việc đại dương hấp thụ lượng khí carbon dioxide dư thừa trong khí quyển dẫn đến axit hóa, ảnh hưởng nghiêm trọng đến các sinh vật tạo vỏ và rạn san hô. Sự nóng lên của đại dương góp phần gây ra các sự kiện tẩy trắng san hô và làm thay đổi sự phân bố của các loài sinh vật biển, làm suy yếu sức khỏe và khả năng bảo vệ của các rào cản tự nhiên quan trọng này.

Các hiện tượng thời tiết cực đoan

Biến đổi khí hậu đang làm tăng tần suất, mức độ nghiêm trọng và tiềm năng tàn phá của các hiện tượng thời tiết cực đoan trên toàn cầu. Các cơn bão nhiệt đới, cuồng phong, bão táp và các cơn bão lớn đang trở nên mạnh hơn, mang theo gió mạnh hơn, lượng mưa lớn hơn và nước dâng do bão tàn khốc. Mặc dù số lượng bão tuyệt đối có thể không tăng ở khắp mọi nơi, tỷ lệ các cơn bão cường độ cao (Cấp 4 và 5) được dự báo sẽ tăng lên. Các khu vực dễ bị ảnh hưởng bởi các sự kiện này, như Caribe, Bờ Vịnh của Bắc Mỹ, Đông Nam Á, các đảo Thái Bình Dương và một phần châu Âu, phải đối mặt với những rủi ro ngày càng tăng đối với tính mạng, cơ sở hạ tầng và nền kinh tế. Thiệt hại kinh tế từ những sự kiện này lên tới hàng trăm tỷ đô la mỗi năm, với những tổn thất về con người không thể đo đếm được, bao gồm di dời, mất sinh kế và những tác động tâm lý sâu sắc.

Áp lực từ con người

Ngoài những thay đổi do khí hậu, các hoạt động không bền vững của con người còn làm gia tăng thêm tình trạng dễ bị tổn thương ở ven biển, thường trực tiếp làm suy yếu khả năng chống chịu tự nhiên. Sự phát triển ven biển nhanh chóng và thường không có quy hoạch, bao gồm đô thị hóa, hạ tầng du lịch đại chúng và mở rộng công nghiệp, thường xuyên phá hủy các hàng rào phòng thủ tự nhiên ven biển như rừng ngập mặn, rạn san hô và cồn cát. Ví dụ, việc chuyển đổi rừng ngập mặn thành các trang trại nuôi tôm hoặc khu nghỉ dưỡng du lịch, hoặc nạo vét rạn san hô để lấy vật liệu xây dựng, đã loại bỏ sự bảo vệ tự nhiên vô giá. Việc khai thác quá mức nước ngầm cho nông nghiệp hoặc sử dụng đô thị dẫn đến sụt lún đất, làm cho đất thấp hơn so với mực nước biển, như đã thấy ở các thành phố như Jakarta hoặc một số khu vực của Bangkok. Ô nhiễm từ các nguồn trên đất liền (ví dụ: dòng chảy nông nghiệp, nước thải công nghiệp, nước thải chưa qua xử lý) làm suy thoái các hệ sinh thái biển, làm suy yếu thêm khả năng cung cấp các dịch vụ bảo vệ và ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Các hoạt động đánh bắt cá không bền vững làm cạn kiệt nguồn lợi cá và gây tổn hại đến các sinh cảnh quan trọng, làm mất ổn định nền kinh tế ven biển và an ninh lương thực. Những áp lực do con người gây ra này, kết hợp với các tác động khí hậu ngày càng gia tăng, tạo ra một "cơn bão hoàn hảo" cho sự mong manh của vùng ven biển, thường làm tăng tốc chính những quá trình mà chúng tìm cách giảm thiểu.

Các Nguyên tắc Cốt lõi của Khả năng Chống chịu Ven biển

Xây dựng khả năng chống chịu là một công việc phức tạp đòi hỏi một sự thay đổi mô hình cơ bản từ ứng phó thảm họa thụ động sang lập kế hoạch chủ động, tích hợp và thích ứng. Một số nguyên tắc cốt lõi làm nền tảng cho các chiến lược khả năng chống chịu ven biển hiệu quả trên toàn cầu, nhấn mạnh vào sự tiên liệu, hợp tác và bền vững:

Hiểu rõ Động lực học

Khả năng chống chịu hiệu quả bắt đầu bằng sự hiểu biết khoa học sâu sắc và toàn diện về các quá trình ven biển, động lực khí hậu hiện tại và các dự báo khí hậu trong tương lai, kết hợp với việc đánh giá kỹ lưỡng các脆弱性 kinh tế - xã hội. Điều này bao gồm việc lập bản đồ chi tiết các vùng ngập lụt, tốc độ xói lở, sức khỏe hệ sinh thái và các yếu tố xã hội quyết định tính dễ bị tổn thương trong cộng đồng. Việc ra quyết định dựa trên dữ liệu là rất quan trọng, sử dụng các mô hình tiên tiến, viễn thám (ví dụ: hình ảnh vệ tinh, LiDAR), Hệ thống Thông tin Địa lý (GIS) và các công nghệ giám sát tinh vi để xác định rủi ro, dự đoán tác động và đánh giá hiệu quả của các biện pháp can thiệp. Điều quan trọng không kém là sự tích hợp kiến thức sinh thái truyền thống (TEK) từ các cộng đồng địa phương và bản địa, thường chứa đựng những hiểu biết vô giá về những thay đổi môi trường lâu dài và các thực tiễn thích ứng thành công đã phát triển qua nhiều thế hệ. Nguyên tắc này nhấn mạnh tầm quan trọng của nghiên cứu khoa học vững chắc, trí tuệ địa phương và học hỏi liên tục.

Quy hoạch và Quản trị Tích hợp

Các vùng ven biển vốn là những hệ thống phức tạp liên quan đến nhiều lĩnh vực liên kết với nhau (ví dụ: nhà ở, ngư nghiệp, du lịch, giao thông, năng lượng, nông nghiệp) và nhiều khu vực pháp lý chồng chéo (ví dụ: chính quyền địa phương, cơ quan khu vực, bộ ngành quốc gia, các cơ quan quốc tế). Việc xây dựng khả năng chống chịu đòi hỏi các kế hoạch quản lý tổng hợp vùng ven biển (ICZM) có thể bắc cầu qua những ngăn cách truyền thống này, thúc đẩy sự phối hợp chưa từng có và thực thi chính sách mạch lạc trên cả đất liền và biển. Điều này có nghĩa là phá bỏ các rào cản hành chính giữa các cơ quan chính phủ và đảm bảo rằng tất cả các kế hoạch phát triển đều xem xét đến các giới hạn môi trường, rủi ro khí hậu và công bằng xã hội. Các cấu trúc quản trị minh bạch, có trách nhiệm giải trình và bao trùm, có khả năng dung hòa các lợi ích cạnh tranh và thực thi các quy định, là hoàn toàn cần thiết cho việc thực hiện thành công và bền vững lâu dài của bất kỳ sáng kiến chống chịu nào. Hợp tác khu vực và quốc tế cũng rất quan trọng đối với các nguồn tài nguyên và thách thức xuyên biên giới chung, chẳng hạn như quản lý các đồng bằng sông chung hoặc ứng phó với các hệ thống bão khu vực.

Sự tham gia và Trao quyền cho Cộng đồng

Các cộng đồng địa phương thường là những người đầu tiên trải nghiệm các tác động tức thời và lâu dài của các hiểm họa ven biển và sở hữu kiến thức truyền thống và thực tiễn vô giá về môi trường địa phương, quản lý tài nguyên và động lực xã hội của họ. Sự tham gia chân thành và có ý nghĩa của cộng đồng là tối quan trọng, đảm bảo rằng các chiến lược chống chịu được đồng thiết kế với người dân địa phương, chứ không phải áp đặt lên họ. Điều này bao gồm việc lập bản đồ có sự tham gia về các điểm yếu và tài sản, các bài tập định hình tầm nhìn chung và các quy trình ra quyết định bao trùm. Trao quyền cho cộng đồng thông qua thông tin dễ tiếp cận, nâng cao năng lực (ví dụ: đào tạo về phòng chống thiên tai, kỹ thuật xây dựng có khả năng chống chịu, sinh kế bền vững) và tiếp cận trực tiếp với hỗ trợ tài chính và kỹ thuật sẽ thúc đẩy ý thức làm chủ mạnh mẽ, tăng cường năng lực thích ứng và đảm bảo rằng các giải pháp phù hợp về văn hóa, công bằng và hiệu quả tại địa phương. Nguyên tắc này nhấn mạnh tầm quan trọng của tính bao trùm, xem xét đến giới, sự tham gia của thanh niên và các cách tiếp cận từ dưới lên, công nhận rằng khả năng chống chịu thực sự được xây dựng từ bên trong cộng đồng, được hỗ trợ bởi các khuôn khổ bên ngoài.

Quản lý Thích ứng

Cảnh quan ven biển trong tương lai, được xác định bởi biến đổi khí hậu, vốn dĩ không chắc chắn. Các dự báo về nước biển dâng, cường độ bão và ngay cả các điều kiện kinh tế - xã hội cũng có thể thay đổi, thường với các tác động cộng gộp và không thể đoán trước. Do đó, các chiến lược chống chịu không được tĩnh tại mà phải năng động, linh hoạt và thích ứng. Quản lý thích ứng bao gồm việc giám sát liên tục các điều kiện môi trường và kết quả dự án, đánh giá nghiêm ngặt hiệu quả can thiệp, và điều chỉnh lặp đi lặp lại các kế hoạch và can thiệp dựa trên dữ liệu mới, điều kiện thay đổi và các bài học kinh nghiệm từ cả thành công và thất bại. Nó chấp nhận sự linh hoạt, cho phép điều chỉnh hướng đi và đổi mới khi hiểu biết khoa học của chúng ta phát triển và khi khí hậu tiếp tục thay đổi. Điều này có nghĩa là xây dựng sự dự phòng, xem xét các kịch bản tương lai khác nhau, và thiết kế các giải pháp có thể được sửa đổi hoặc mở rộng theo thời gian, thay vì dựa vào các giải pháp cố định, cứng nhắc có thể trở nên lỗi thời.

Các Chiến lược Xây dựng Khả năng Chống chịu Ven biển: Một Bộ công cụ Toàn cầu

Một loạt các chiến lược đa dạng, thường được kết hợp trong các cách tiếp cận đa tầng, đang được áp dụng trên toàn thế giới để tăng cường khả năng chống chịu ven biển. Các cách tiếp cận này bao gồm từ việc khai thác các quá trình tự nhiên đến triển khai các giải pháp kỹ thuật tiên tiến, tất cả đều được củng cố bởi chính sách vững chắc, tài chính đổi mới và sự tham gia tích cực của cộng đồng.

Giải pháp Dựa vào Thiên nhiên (NBS) / Hạ tầng Xanh

Các giải pháp dựa vào thiên nhiên tận dụng các hệ sinh thái khỏe mạnh, hoạt động tốt để cung cấp các lợi ích bảo vệ và chống chịu, thường với chi phí thấp hơn, linh hoạt hơn và có nhiều lợi ích đồng thời về môi trường và xã hội hơn so với cơ sở hạ tầng "xám" truyền thống. Chúng hoạt động cùng với các quá trình của tự nhiên, thay vì chống lại chúng, để tiêu tán năng lượng sóng, ổn định đường bờ, lọc các chất ô nhiễm và tăng cường đa dạng sinh học.

• Rừng ngập mặn: Những cây chịu mặn đáng chú ý này hình thành hệ thống rễ dày đặc, phức tạp dọc theo các đường bờ biển nhiệt đới và cận nhiệt đới, hoạt động như những đê chắn sóng tự nhiên hiệu quả cao. Chúng có thể giảm chiều cao và năng lượng sóng tới 75% và mức nước dâng do bão vài mét, giảm thiểu đáng kể tác động của lũ lụt. Chúng cũng ổn định trầm tích, ngăn chặn xói lở, hấp thụ carbon và đóng vai trò là vườn ươm quan trọng cho các loài sinh vật biển đa dạng, hỗ trợ ngư nghiệp và sinh kế địa phương. Các dự án phục hồi rừng ngập mặn quy mô lớn đang được thực hiện thành công trên khắp Đông Nam Á (ví dụ: Việt Nam, Indonesia, Philippines), Sundarbans ở Bangladesh và Ấn Độ, và vùng Caribe (ví dụ: Florida, Belize). Lợi ích kép của chúng là bảo vệ vững chắc và làm giàu sinh thái khiến chúng trở thành nền tảng của nhiều nỗ lực chống chịu.
• Rạn san hô: Là những đê chắn sóng ngầm tự nhiên, các rạn san hô khỏe mạnh tiêu tán tới 97% năng lượng sóng trước khi nó đến bờ, cung cấp sự bảo vệ quan trọng chống lại xói lở và nước dâng do bão cho các cộng đồng ven biển. Chúng cũng hỗ trợ đa dạng sinh học khổng lồ, là nền tảng cho các nền kinh tế du lịch quan trọng và cung cấp an ninh lương thực cho hàng triệu người. Các nỗ lực bảo tồn, phục hồi và quản lý tích cực là rất quan trọng ở các khu vực như Rạn san hô Great Barrier (Úc), Rạn san hô Mesoamerican (Belize, Mexico, Honduras) và các quốc đảo khác nhau ở Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương. Bảo vệ các hệ sinh thái quan trọng này là một chiến lược phòng thủ ven biển hiệu quả về chi phí.
• Đồng cỏ ngập mặn và Thảm cỏ biển: Được tìm thấy chủ yếu ở các vùng ôn đới và hàn đới, các đồng cỏ ngập mặn hấp thụ nước lũ, lọc các chất ô nhiễm từ dòng chảy và ổn định trầm tích, ngăn chặn xói lở. Thảm cỏ biển cung cấp môi trường sống thiết yếu cho sinh vật biển và bảo vệ thêm các đường bờ khỏi tác động của sóng. Các đồng cỏ ngập mặn được phục hồi ở các khu vực như Vương quốc Anh và dọc theo Bờ Đông của Hoa Kỳ chứng minh hiệu quả của chúng trong việc giảm thiểu lũ lụt, cải thiện chất lượng nước và tăng cường các hệ sinh thái ven biển. Chúng cũng có thể bồi tụ trầm tích, có khả năng theo kịp với tốc độ nước biển dâng vừa phải.
• Phục hồi Cồn cát và Bồi đắp Bãi biển: Cồn cát là những rào cản tự nhiên, năng động, hấp thụ và tiêu tán năng lượng sóng trong các cơn bão, bảo vệ các khu vực nội địa khỏi ngập lụt và xói lở. Các nỗ lực phục hồi bao gồm trồng các thảm thực vật bản địa (như cỏ marram hoặc yến mạch biển) để ổn định cát, khuyến khích sự phát triển của cồn cát. Bồi đắp bãi biển bao gồm việc bổ sung nhân tạo một lượng lớn cát vào các bãi biển để mở rộng chúng và cung cấp một vùng đệm lớn hơn chống lại xói lở và tác động của bão. Các phương pháp này được sử dụng rộng rãi ở các quốc gia ven biển như Hà Lan, một số vùng Địa Trung Hải (ví dụ: Tây Ban Nha, Pháp) và rộng rãi dọc theo Bờ Đông Hoa Kỳ và Úc. Mặc dù cần bảo trì liên tục, chúng vẫn duy trì các chức năng giải trí và sinh thái có giá trị.
• Rạn hàu và Động vật có vỏ: Ở nhiều môi trường cửa sông và ven biển, các rạn hàu và động vật có vỏ khỏe mạnh hoạt động như những đê chắn sóng sống, giảm năng lượng sóng, ổn định đường bờ và lọc nước. Các dự án phục hồi ở Vịnh Chesapeake, Hoa Kỳ, và dọc theo một số bờ biển châu Âu chứng minh những lợi ích sinh thái và bảo vệ đáng kể của chúng.

Lợi ích của các giải pháp dựa vào thiên nhiên vượt xa sự bảo vệ: chúng tăng cường đa dạng sinh học, tạo cơ hội giải trí, cải thiện chất lượng nước, cung cấp các dịch vụ hệ sinh thái thiết yếu, và thường mang lại tiềm năng cô lập carbon đáng kể, đóng góp trực tiếp vào việc giảm thiểu biến đổi khí hậu. Chúng thường dễ thích ứng hơn với nước biển dâng và các điều kiện thay đổi so với các cấu trúc cứng nhắc, mang lại một cách tiếp cận bền vững, đa chức năng.

Giải pháp Kỹ thuật / Hạ tầng Xám

Cơ sở hạ tầng "xám" truyền thống bao gồm việc xây dựng các công trình cứng, nhân tạo được thiết kế để chống lại lực của biển. Mặc dù thường hiệu quả trong việc cung cấp sự bảo vệ trực tiếp, tức thời cho các tài sản cụ thể, chúng có thể tốn kém, có tác động đến môi trường và có thể yêu cầu bảo trì và gia cố liên tục.

• Tường biển và Đê: Những công trình khổng lồ bằng bê tông, đá hoặc đất này được xây dựng song song với đường bờ biển để ngăn chặn xói lở và ngập lụt. Hệ thống đê rộng lớn của Hà Lan, bảo vệ các khu vực rộng lớn dưới mực nước biển và bao gồm các hàng rào chống nước dâng do bão ấn tượng, là một ví dụ toàn cầu hàng đầu về kỹ thuật quy mô lớn. Nhật Bản cũng sử dụng các tường biển rộng khắp để bảo vệ các đường bờ biển đông dân cư của mình. Mặc dù rất hiệu quả tại địa phương, chúng có thể cắt đứt lối đi công cộng ra bãi biển, làm thay đổi các mô hình vận chuyển trầm tích tự nhiên, dẫn đến "sự chèn ép ven biển" (mất các môi trường sống gian triều), và cuối cùng có thể bị sóng tràn qua trong các sự kiện cực đoan, có khả năng dẫn đến sự cố thảm khốc.
• Kè và Mỏ hàn: Kè là các cấu trúc dốc (thường làm bằng đá hoặc các khối bê tông) được xây dựng để hấp thụ năng lượng sóng và ngăn chặn xói lở đất phía sau chúng. Mỏ hàn là các cấu trúc được xây dựng vuông góc với đường bờ, kéo dài ra biển, được thiết kế để giữ cát và duy trì chiều rộng bãi biển ở phía thượng nguồn của chúng. Mặc dù hiệu quả tại địa phương, mỏ hàn có thể làm cho các bãi biển ở hạ lưu bị thiếu cát, chuyển vấn đề xói lở sang nơi khác và tạo ra nhu cầu can thiệp thêm.
• Đê chắn sóng: Những công trình này, được xây dựng ngoài khơi (song song hoặc vuông góc với bờ biển), làm giảm năng lượng sóng trước khi nó đến bờ, tạo ra các khu vực nước lặng bảo vệ các bến cảng, bến du thuyền hoặc các đường bờ biển dễ bị xói lở. Chúng có thể là cố định (ví dụ: đê đá đổ) hoặc nổi. Mặc dù cung cấp sự bảo vệ đáng kể, chúng có thể làm thay đổi các dòng chảy ven biển, sự di chuyển của trầm tích và các hệ sinh thái biển, có khả năng ảnh hưởng đến chất lượng và lưu thông nước.
• Lấn biển và Nâng cao nền đất: Ở một số thành phố ven biển đông dân cư có đất đai hạn chế, đất mới được tạo ra từ biển, hoặc đất hiện có được nâng cao đáng kể để bảo vệ chống lại nước biển dâng và đáp ứng sự phát triển đô thị. Singapore là một ví dụ đáng chú ý, đầu tư mạnh vào các kỹ thuật lấn biển tinh vi và nâng cao nền đất cho sự phát triển trong tương lai, phòng chống lũ lụt và cơ sở hạ tầng quan trọng. Jakarta, Indonesia, cũng đang khám phá các dự án nâng cao nền đất khổng lồ và xây dựng một con đê biển khổng lồ để chống lại tình trạng sụt lún đất nghiêm trọng và nước biển dâng, một phản ứng đối với một mối đe dọa kép.

Hạ tầng xám thường cung cấp một mức độ chắc chắn cao trong việc bảo vệ các tài sản cụ thể, có giá trị cao. Tuy nhiên, sự cứng nhắc của nó có thể làm cho nó kém thích ứng với các điều kiện môi trường thay đổi nhanh chóng hoặc các sự kiện bất ngờ, và tính bền vững lâu dài của nó có thể bị nghi ngờ do các tác động khí hậu ngày càng gia tăng. Hơn nữa, chi phí vốn cao và tác động môi trường có thể là đáng kể.

Cách tiếp cận Lai ghép

Ngày càng có nhiều chiến lược chống chịu mạnh mẽ và bền vững nhất kết hợp sức mạnh của cả giải pháp dựa vào thiên nhiên và giải pháp kỹ thuật. Những cách tiếp cận "lai ghép" này tìm cách tối đa hóa lợi ích bảo vệ trong khi giảm thiểu tác động môi trường, tăng cường các lợi ích sinh thái đồng thời và cung cấp khả năng thích ứng cao hơn. Ví dụ:

• Một hệ thống cồn cát được gia cố có thể kết hợp một cồn cát tự nhiên (NBS) với một lõi bằng vật liệu địa kỹ thuật hoặc một bờ kè kỹ thuật (hạ tầng xám) để cung cấp sự ổn định bổ sung trong các sự kiện cực đoan.
• Các cấu trúc rạn san hô nhân tạo (hạ tầng xám, thường làm bằng bê tông hoặc đá) có thể được thiết kế để thúc đẩy sự phát triển của san hô tự nhiên hoặc rạn hàu (NBS), cung cấp cả sự giảm sóng tức thời và phục hồi sinh thái lâu dài.
• "Đường bờ sống" kết hợp các yếu tố như ngưỡng đá (xám) với cỏ đầm lầy được trồng (NBS) để ổn định các bờ bị xói mòn và phục hồi môi trường sống tự nhiên.

Ý tưởng là tạo ra một hệ thống phòng thủ đa tầng, tích hợp, có khả năng chống chịu cao hơn, hiệu quả về chi phí trong dài hạn và có lợi cho môi trường hơn so với từng cách tiếp cận riêng lẻ. Những giải pháp này thường đòi hỏi ít bảo trì hơn so với hạ tầng hoàn toàn xám và có khả năng chống chịu tốt hơn với những bất ổn trong tương lai.

Khung Chính sách và Quy định

Không có lượng cơ sở hạ tầng vật chất nào, dù xanh hay xám, có thể hiệu quả nếu không có các khung chính sách và quy định hỗ trợ, có thể thực thi. Chúng cung cấp xương sống pháp lý, hành chính và chiến lược cho các nỗ lực chống chịu, đảm bảo tính nhất quán, hợp pháp và tầm nhìn dài hạn.

• Quản lý Tổng hợp Vùng ven biển (ICZM): ICZM là một quy trình lập kế hoạch toàn diện, đa ngành nhằm cân bằng giữa phát triển, bảo tồn và quản lý tài nguyên bền vững ở các khu vực ven biển. Nó tích hợp các lĩnh vực khác nhau (ví dụ: ngư nghiệp, du lịch, quy hoạch đô thị, bảo vệ môi trường) và các cấp quản trị (địa phương, khu vực, quốc gia, quốc tế) để đảm bảo sử dụng bền vững các nguồn tài nguyên ven biển và thích ứng hiệu quả với biến đổi khí hậu. Nhiều quốc gia thuộc Liên minh Châu Âu đã áp dụng các nguyên tắc ICZM, và khái niệm này đang ngày càng phổ biến trên toàn cầu, thúc đẩy sự hợp tác liên ngành và quy hoạch dài hạn.
• Quy hoạch và Phân vùng Sử dụng Đất: Hạn chế phát triển mới ở các khu vực có nguy cơ cao (ví dụ: các vùng ngập lụt hiện tại và tương lai, các đường bờ bị xói mòn, các khu vực dễ bị xâm nhập mặn) và hướng sự phát triển đến các khu vực an toàn hơn, cao hơn là một chiến lược dài hạn quan trọng. Điều này bao gồm việc thực thi các quy chuẩn xây dựng nghiêm ngặt có tính đến rủi ro khí hậu trong tương lai (ví dụ: móng nhà nâng cao, vật liệu chống lụt), thúc đẩy các thực hành xây dựng có khả năng chống chịu, và xem xét "sự rút lui có quản lý" hoặc "tái định cư có kế hoạch" trong các trường hợp không thể tránh khỏi khi việc thích ứng tại chỗ không còn khả thi hoặc hiệu quả về chi phí. Các chính sách như khoảng lùi ven biển là rất quan trọng để cho phép các hệ thống tự nhiên có không gian di chuyển vào đất liền khi nước biển dâng.
• Luật Bảo vệ Hệ sinh thái: Pháp luật mạnh mẽ bảo vệ các sinh cảnh ven biển quan trọng (rừng ngập mặn, rạn san hô, vùng đất ngập nước, cồn cát) là rất quan trọng. Điều này bao gồm việc ngăn chặn sự phá hủy của chúng, điều chỉnh việc xả thải ô nhiễm, kiểm soát khai thác tài nguyên không bền vững, và tích cực hỗ trợ các sáng kiến phục hồi thông qua các nhiệm vụ pháp lý và tài trợ.
• Hợp tác Xuyên biên giới và Khu vực: Nhiều thách thức ven biển, chẳng hạn như ô nhiễm xuyên biên giới, nguồn lợi cá di cư, các đồng bằng sông chung và các hệ thống bão khu vực, vượt qua biên giới quốc gia. Các hiệp định khu vực, các công ước quốc tế (ví dụ: Công ước Ramsar về các vùng đất ngập nước, các di sản thế giới của UNESCO) và hợp tác song phương là rất quan trọng để lập kế hoạch hiệu quả, quản lý tài nguyên và ứng phó thảm họa phối hợp, đặc biệt đối với các đường bờ biển chung hoặc các biển kín. Ví dụ bao gồm sự hợp tác xung quanh Biển Baltic hoặc Biển Đông.
• Các biện pháp Khuyến khích và Răn đe: Các chính sách cũng có thể bao gồm các ưu đãi tài chính cho việc xây dựng có khả năng chống chịu hoặc các giải pháp dựa vào thiên nhiên, và các biện pháp răn đe (ví dụ: phí bảo hiểm cao hơn, hạn chế tái thiết) cho việc phát triển ở các khu vực rủi ro cao.

Hệ thống Cảnh báo Sớm và Chuẩn bị ứng phó Thiên tai

Trong khi các chiến lược dài hạn xây dựng khả năng chống chịu cơ bản, việc ứng phó và chuẩn bị tức thời hiệu quả là rất quan trọng để giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản trong các sự kiện cực đoan. Các hệ thống cảnh báo sớm (EWS) mạnh mẽ đối với sóng thần, nước dâng do bão, bão nhiệt đới và các hiểm họa khác cung cấp thời gian quý báu cho cộng đồng để chuẩn bị, bảo vệ tài sản và sơ tán. Các hệ thống này dựa vào công nghệ giám sát tinh vi (ví dụ: cảm biến địa chấn, máy đo thủy triều, vệ tinh thời tiết), mạng lưới truyền thông nhanh chóng (ví dụ: cảnh báo SMS, phát thanh công cộng, còi báo động cộng đồng) và các thông báo công khai rõ ràng, có thể hành động. Cùng với EWS hiệu quả, các kế hoạch chuẩn bị ứng phó thiên tai toàn diện là cần thiết:

• Lộ trình Sơ tán và Nơi trú ẩn: Các lộ trình sơ tán được đánh dấu rõ ràng, được bảo trì tốt và các nơi trú ẩn an toàn được chỉ định, có kết cấu vững chắc là rất quan trọng. Các đánh giá thường xuyên đảm bảo khả năng tiếp cận và sức chứa của chúng.
• Diễn tập Cộng đồng và Giáo dục: Các cuộc diễn tập thực hành thường xuyên đảm bảo rằng các cộng đồng, bao gồm cả các nhóm dễ bị tổn thương, biết cách ứng phó hiệu quả, đi đâu và làm gì trong trường hợp khẩn cấp. Các chiến dịch nâng cao nhận thức cộng đồng giáo dục về các rủi ro địa phương và các hành động chuẩn bị.
• Vật tư và Nguồn lực Khẩn cấp: Chuẩn bị sẵn các vật tư thiết yếu như thực phẩm, nước, viện trợ y tế và thiết bị khẩn cấp, cùng với các nhân viên ứng phó khẩn cấp được đào tạo.
• Quy hoạch Phục hồi sau Thiên tai: Lập kế hoạch trước cho các nỗ lực phục hồi và tái thiết nhanh chóng và có khả năng chống chịu sẽ đảm bảo một quá trình xây dựng lại hiệu quả hơn, công bằng hơn và bền vững hơn, tránh tái tạo các điểm yếu trong quá khứ. Điều này bao gồm các nguyên tắc "xây dựng lại tốt hơn".

Hệ thống Cảnh báo và Giảm nhẹ Sóng thần Ấn Độ Dương (IOTWMS), được thành lập sau trận sóng thần tàn khốc năm 2004, là một ví dụ mạnh mẽ về sự hợp tác quốc tế trong EWS, cứu sống vô số người và bảo vệ tài sản ven biển trên nhiều quốc gia. Tương tự, các hệ thống chuẩn bị ứng phó bão ở Caribe và Bắc Mỹ đòi hỏi sự phối hợp phức tạp.

Đa dạng hóa Kinh tế và Thích ứng Sinh kế

Khả năng chống chịu không chỉ là về cơ sở hạ tầng vật chất; nó còn là về việc củng cố cấu trúc kinh tế và xã hội của các cộng đồng, làm cho họ ít bị tổn thương hơn trước các cú sốc khí hậu. Các cộng đồng ven biển thường phụ thuộc nhiều vào các lĩnh vực nhạy cảm với khí hậu như ngư nghiệp, du lịch và nông nghiệp. Đa dạng hóa các hoạt động kinh tế và thúc đẩy các sinh kế thông minh với khí hậu có thể giảm đáng kể tính dễ bị tổn thương và tăng cường năng lực thích ứng:

• Nuôi trồng Thủy sản và Ngư nghiệp Bền vững: Phát triển các hình thức nuôi trồng thủy sản bền vững (ví dụ: nuôi trồng rong biển, các loài cá có khả năng chống chịu) ít bị tổn thương hơn trước các hiểm họa ven biển và thân thiện với môi trường. Thực hiện các phương pháp đánh bắt cá có khả năng chống chịu với khí hậu và hỗ trợ quản lý ngư nghiệp dựa vào cộng đồng.
• Du lịch Sinh thái và Du lịch Bền vững: Chuyển từ du lịch đại chúng có tác động cao sang các mô hình du lịch sinh thái coi trọng và bảo vệ các tài sản ven biển tự nhiên (ví dụ: công viên biển, khu bảo tồn thiên nhiên). Điều này tạo ra các ưu đãi kinh tế cho việc bảo tồn và cung cấp sinh kế ổn định hơn.
• Nông nghiệp Thông minh với Khí hậu: Giới thiệu các loại cây trồng chịu mặn, các giống chịu hạn hoặc các phương pháp canh tác thay thế (ví dụ: thủy canh, canh tác theo chiều dọc) ở các khu vực bị ảnh hưởng bởi xâm nhập mặn hoặc lũ lụt gia tăng. Thúc đẩy các hệ thống nông nghiệp đa dạng hóa ít bị ảnh hưởng bởi thất bại của một loại cây trồng duy nhất.
• Đào tạo Kỹ năng và các Ngành công nghiệp Mới: Cung cấp đào tạo cho các sinh kế thay thế, không phụ thuộc vào khí hậu (ví dụ: dịch vụ kỹ thuật số, công nghiệp thủ công, lắp đặt và bảo trì năng lượng tái tạo) để tạo ra các nền kinh tế địa phương đa dạng hơn. Đầu tư vào các doanh nghiệp chống chịu khí hậu địa phương (ví dụ: các nhà thầu giải pháp dựa vào thiên nhiên địa phương).
• Tài chính Toàn diện: Thúc đẩy các chương trình bảo hiểm vi mô, các nhóm tiết kiệm và tiếp cận tín dụng cho các doanh nghiệp nhỏ để giúp các cộng đồng phục hồi nhanh hơn sau các cú sốc và đầu tư vào các biện pháp thích ứng.

Cách tiếp cận này xây dựng khả năng chống chịu bằng cách giảm sự phụ thuộc vào các lĩnh vực duy nhất, dễ bị tổn thương, thúc đẩy sự đổi mới trong các nền kinh tế địa phương và tạo ra các xã hội vững mạnh hơn, công bằng hơn.

Cơ chế Tài chính Sáng tạo

Xây dựng khả năng chống chịu ven biển ở quy mô cần thiết đòi hỏi sự đầu tư đáng kể và bền vững. Nguồn vốn công truyền thống thường không đủ, khiến các cơ chế tài chính sáng tạo trở nên quan trọng để huy động vốn cần thiết trên toàn cầu:

• Trái phiếu Xanh và Trái phiếu Xanh dương: Các công cụ tài chính chuyên biệt này đặc biệt tài trợ cho các dự án có lợi cho môi trường. Trái phiếu xanh tài trợ cho các dự án như năng lượng tái tạo và quản lý chất thải bền vững, trong khi trái phiếu xanh dương được thiết kế riêng cho các dự án liên quan đến đại dương, bao gồm bảo vệ ven biển, ngư nghiệp bền vững và bảo tồn biển. Chúng thu hút các nhà đầu tư quan tâm đến cả lợi nhuận tài chính và tác động tích cực đến môi trường.
• Các Quỹ Khí hậu và Tài trợ từ Ngân hàng Phát triển Đa phương: Các quỹ khí hậu quốc tế, như Quỹ Khí hậu Xanh (GCF), Quỹ Thích ứng, và Quỹ Môi trường Toàn cầu (GEF), cung cấp hỗ trợ tài chính và kỹ thuật cho các nước đang phát triển cho các sáng kiến thích ứng. Các Ngân hàng Phát triển Đa phương (MDB) như Ngân hàng Thế giới, Ngân hàng Phát triển Châu Á và Ngân hàng Phát triển Châu Phi tích hợp khả năng chống chịu khí hậu vào danh mục cho vay của họ. Việc tiếp cận và triển khai hiệu quả các quỹ này đòi hỏi năng lực quốc gia mạnh mẽ.
• Đối tác Công-Tư (PPP): Thu hút khu vực tư nhân tham gia tài trợ, xây dựng và vận hành cơ sở hạ tầng chống chịu có thể mang lại nguồn vốn, chuyên môn kỹ thuật và sự đổi mới đáng kể. Điều này có thể bao gồm đầu tư tư nhân vào cơ sở hạ tầng chống chịu (ví dụ: các cảng được nâng cao, các khu công nghiệp chống lụt) hoặc vào các giải pháp dựa vào thiên nhiên có lợi ích kinh tế rõ ràng (ví dụ: các dự án du lịch sinh thái xung quanh rừng ngập mặn được phục hồi).
• Hoán đổi Nợ lấy Thiên nhiên và Tái cơ cấu Nợ: Một phần nợ nước ngoài của một quốc gia được xóa hoặc tái cơ cấu để đổi lấy các cam kết đầu tư số tiền tiết kiệm được vào bảo tồn môi trường và thích ứng khí hậu, bao gồm cả các dự án chống chịu ven biển. Điều này giải phóng các nguồn lực quốc gia cho các khoản đầu tư địa phương quan trọng.
• Bảo hiểm và các Cơ chế Chuyển giao Rủi ro: Phát triển các sản phẩm bảo hiểm rủi ro khí hậu cho các cộng đồng, doanh nghiệp và cơ sở hạ tầng quan trọng dễ bị tổn thương có thể cung cấp sự bảo vệ tài chính chống lại các tổn thất do thảm họa, tạo điều kiện phục hồi nhanh hơn. Các cơ chế gộp rủi ro khu vực, như Cơ sở Bảo hiểm Rủi ro Thiên tai Caribe (CCRIF), chứng minh cách chuyển giao rủi ro tập thể có thể tăng cường khả năng chống chịu cho các quốc gia nhỏ. Bảo hiểm tham số, thanh toán dựa trên các yếu tố kích hoạt được xác định trước (ví dụ: tốc độ gió, lượng mưa) thay vì đánh giá thiệt hại thực tế, có thể cung cấp thanh khoản nhanh chóng sau thảm họa.
• Chi trả cho Dịch vụ Hệ sinh thái (PES): Các chương trình mà những người hưởng lợi từ các dịch vụ hệ sinh thái (ví dụ: các nhà điều hành du lịch được hưởng lợi từ các rạn san hô khỏe mạnh, các cộng đồng ngư dân được hưởng lợi từ rừng ngập mặn) trả tiền cho việc bảo tồn và phục hồi các hệ sinh thái đó, tạo ra một dòng tài trợ bền vững.

Thu hút và huy động các nguồn tài chính đa dạng, sáng tạo là chìa khóa để khai mở toàn bộ tiềm năng của các sáng kiến chống chịu, đảm bảo chúng được mở rộng quy mô nhanh chóng và duy trì trong dài hạn.

Nghiên cứu Tình huống và Ví dụ Toàn cầu: Khả năng Chống chịu trong Thực tiễn

Trên khắp toàn cầu, các cộng đồng và quốc gia đa dạng đang thực hiện các cách tiếp cận sáng tạo và tích hợp để xây dựng khả năng chống chịu ven biển, chứng minh rằng các giải pháp hiệu quả là khả thi với sự cam kết, lập kế hoạch chiến lược và quản trị thích ứng. Những ví dụ này cung cấp những bài học quý giá và truyền cảm hứng cho hành động xa hơn.

Hà Lan: Sống chung với Nước

Vì phần lớn lãnh thổ Hà Lan nằm dưới mực nước biển, nước này từ lâu đã là một nhà tiên phong và lãnh đạo toàn cầu trong quản lý nước và phòng thủ ven biển. Cách tiếp cận của họ đã phát triển từ việc chỉ dựa vào các công trình "Delta Works" đồ sộ – một loạt các giải pháp kỹ thuật như các rào cản chống nước dâng do bão (ví dụ: Rào cản Maeslant, Oosterscheldekering) và các hệ thống đê điều rộng lớn – sang một chiến lược "Không gian cho Sông ngòi" tích hợp và thích ứng hơn. Chương trình sáng tạo này bao gồm việc dành nhiều không gian hơn cho các con sông bằng cách mở rộng vùng bãi bồi, tạo các đường vòng, hạ thấp các đê hiện có và phát triển các khu vực giữ nước để quản lý an toàn lượng nước lũ gia tăng từ cả nguồn sông và ven biển. Ngoài ra, Hà Lan là một người ủng hộ các khái niệm "xây dựng cùng thiên nhiên", nơi các quá trình tự nhiên được khai thác để phòng thủ. Một ví dụ điển hình là Động cơ Cát (Sand Motor), một bán đảo nhân tạo lớn được tạo ra dọc theo bờ biển gần The Hague, sử dụng các dòng chảy tự nhiên để phân phối cát, bồi đắp các bãi biển và cồn cát theo thời gian và tăng cường khả năng phòng thủ ven biển một cách thích ứng. Cách tiếp cận đa tầng, thích ứng cao và liên tục đổi mới này thể hiện một tầm nhìn dài hạn, đầu tư công đáng kể và một cam kết văn hóa để sống an toàn với nước.

Bangladesh: Thích ứng do Cộng đồng Dẫn dắt và Giải pháp Dựa vào Thiên nhiên

Bangladesh, một quốc gia đồng bằng trũng thấp rất dễ bị tổn thương bởi bão, nước dâng do bão và nước biển dâng, cung cấp các ví dụ thuyết phục về khả năng chống chịu do cộng đồng dẫn dắt kết hợp với các giải pháp dựa vào thiên nhiên. Các chương trình trồng và phục hồi rừng ngập mặn rộng lớn, đặc biệt là dọc theo bờ biển phía nam ở các khu vực như Sundarbans (rừng ngập mặn lớn nhất thế giới), không chỉ tái lập các rào cản tự nhiên quan trọng mà còn cung cấp sinh kế bền vững cho các cộng đồng địa phương thông qua du lịch sinh thái và ngư nghiệp. Đất nước này cũng đã đầu tư mạnh mẽ vào một chương trình chuẩn bị ứng phó bão tinh vi, bao gồm hàng nghìn nơi trú ẩn bão đa năng và một hệ thống cảnh báo sớm hiệu quả, đã giảm đáng kể số người tử vong do các sự kiện thời tiết cực đoan trong những thập kỷ qua. Kiến thức truyền thống về thiết kế nhà ở có khả năng chống chịu và các thực hành nông nghiệp thông minh với khí hậu (ví dụ: vườn nổi, giống lúa chịu mặn) được tích hợp với các phương pháp khoa học hiện đại, thể hiện sự phối hợp mạnh mẽ giữa chính sách từ trên xuống và hành động cộng đồng từ dưới lên. Các tổ chức phi chính phủ quốc tế và các đối tác phát triển đã đóng một vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các sáng kiến cơ sở này.

Fiji và các Quốc đảo nhỏ đang phát triển (SIDS): Tái định cư và Quản trị Thích ứng

Đối với nhiều SIDS ở Thái Bình Dương, Ấn Độ Dương và Caribe, tác động của nước biển dâng và các hiện tượng thời tiết cực đoan ngày càng gia tăng là một mối đe dọa hiện hữu, thường đòi hỏi những quyết định khó khăn. Một số cộng đồng trũng thấp phải đối mặt với thực tế không thể tránh khỏi của việc rút lui có quản lý hoặc tái định cư có kế hoạch. Fiji, ví dụ, đã phát triển các hướng dẫn toàn diện và một quỹ tín thác cho việc tái định cư có kế hoạch, hợp tác chặt chẽ với các cộng đồng bị ảnh hưởng để đảm bảo các quá trình chuyển đổi phù hợp về văn hóa và trang nghiêm, giảm thiểu sự gián đoạn xã hội. Ngoài việc tái định cư, SIDS đang đi đầu trong việc vận động và thực hiện quản lý đại dương tích hợp, coi trọng các nguồn tài nguyên biển rộng lớn của họ, và xây dựng các "nền kinh tế xanh dương" có khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu. Họ kết hợp kiến thức sinh thái truyền thống với sự đổi mới khoa học để bảo vệ các hệ sinh thái và văn hóa ven biển độc đáo của mình, đồng thời vận động mạnh mẽ trên trường quốc tế để tăng cường tài chính khí hậu và chuyển giao công nghệ từ các quốc gia phát triển, nhận thức được sự tổn thương không tương xứng của họ mặc dù lượng phát thải lịch sử là tối thiểu.

Thành phố New York, Hoa Kỳ: Đầu tư Chống chịu sau Siêu bão Sandy

Sau những tác động tàn khốc của Siêu bão Sandy vào năm 2012, Thành phố New York đã bắt tay vào một chương trình chống chịu đầy tham vọng trị giá hàng tỷ đô la, học được những bài học đắt giá từ sự kiện thảm khốc. Điều này bao gồm sự kết hợp chiến lược của các giải pháp kỹ thuật và dựa vào thiên nhiên, chẳng hạn như các rào cản thấm nước, cồn cát được gia cố, cơ sở hạ tầng được nâng cao, và các nâng cấp toàn diện cho các hệ thống quan trọng. Các dự án đáng chú ý bao gồm dự án "Khả năng Chống chịu Bờ biển Phía Đông", bao gồm một hệ thống bảo vệ lũ lụt đa tầng cho hạ Manhattan kết hợp một công viên trên cao, tường chắn lũ và các rào cản có thể triển khai. Các sáng kiến khác từ cuộc thi "Xây dựng lại bằng Thiết kế" tập trung vào việc tạo ra cơ sở hạ tầng xanh và cảnh quan bảo vệ ở các khu dân cư dễ bị tổn thương. Sự nhấn mạnh cũng được đặt vào việc nâng cấp cơ sở hạ tầng quan trọng (ví dụ: lưới điện, hệ thống tàu điện ngầm, bệnh viện) để chống chọi với các sự kiện trong tương lai và cải thiện đáng kể các quy trình chuẩn bị và truyền thông khẩn cấp. Ví dụ này nêu bật khả năng của các khu đô thị lớn, phức tạp để đổi mới và đầu tư đáng kể vào khả năng chống chịu sau khi trải qua một cú sốc lớn, thể hiện cam kết thích ứng với thực tế khí hậu trong tương lai.

Singapore: Quy hoạch Chiến lược Dài hạn cho một Thành phố-Quốc gia Ven biển

Là một quốc đảo-thành phố trũng thấp với mật độ dân số cao, Singapore phải đối mặt với các mối đe dọa dài hạn đáng kể từ nước biển dâng và cường độ mưa gia tăng. Quốc gia này đã áp dụng một cách tiếp cận chiến lược, toàn diện và có tầm nhìn xa về khả năng chống chịu ven biển, xem đó là điều quan trọng cho sự tồn tại và thịnh vượng của mình. Điều này bao gồm các dự án lấn biển quy mô lớn đang diễn ra để tăng độ cao và mở rộng diện tích đất, xây dựng các tường biển và đập ngăn nước rộng lớn (như Đập Marina, tạo thành một hồ chứa nước ngọt và cung cấp bảo vệ lũ lụt), và phát triển cơ sở hạ tầng đô thị chống lụt. Singapore cũng đầu tư mạnh vào nghiên cứu và phát triển tiên tiến cho các công nghệ thích ứng khí hậu (ví dụ: các cấu trúc nổi, hệ thống thoát nước tiên tiến) và tỉ mỉ lồng ghép các cân nhắc về biến đổi khí hậu vào mọi khía cạnh của quy hoạch đô thị, phát triển cơ sở hạ tầng và chính sách quốc gia. Cách tiếp cận của họ được đặc trưng bởi sự quản trị vững chắc, cam kết tài chính dài hạn đáng kể và quy hoạch tích hợp trên tất cả các cơ quan chính phủ, nhận thức rằng mọi mảnh ghép của cấu trúc đô thị đều phải có khả năng chống chịu.

Thách thức và Cơ hội trong việc Xây dựng Khả năng Chống chịu Ven biển

Mặc dù tầm quan trọng của nó ngày càng được công nhận và tính cấp bách ngày càng tăng, việc xây dựng khả năng chống chịu ven biển trên toàn cầu phải đối mặt với những trở ngại đáng kể, nhưng cũng mang lại những cơ hội đáng chú ý cho sự đổi mới, hợp tác và phát triển bền vững. Việc giải quyết những thách thức này và tận dụng các cơ hội sẽ rất quan trọng để đẩy nhanh tiến độ.

Thách thức chính:

• Thiếu hụt Nguồn vốn: Quy mô đầu tư cần thiết cho khả năng chống chịu ven biển mạnh mẽ và toàn diện là rất lớn, thường lên tới hàng nghìn tỷ đô la trên toàn cầu, đặc biệt là đối với các quốc gia đang phát triển và các Quốc đảo nhỏ đang phát triển (SIDS) có nguồn lực trong nước hạn chế. Việc đảm bảo nguồn tài chính đầy đủ, dễ tiếp cận và bền vững vẫn là một rào cản lớn. Nhiều quỹ khí hậu quốc tế rất phức tạp để tiếp cận, và đầu tư tư nhân thường chậm lại ở những nơi rủi ro được cho là cao hoặc lợi nhuận không rõ ràng.
• Phân mảnh Quản trị và Năng lực: Các khu vực ven biển thường thuộc thẩm quyền của nhiều cơ quan chính phủ và các cấp hành chính, dẫn đến các chính sách bị phân mảnh, các ưu tiên xung đột và thiếu hành động phối hợp, tích hợp. Điều này còn phức tạp hơn bởi năng lực thể chế hạn chế ở nhiều khu vực, bao gồm thiếu nhân sự có tay nghề, các khung pháp lý lỗi thời và các cơ chế thực thi yếu kém.
• Ý chí Chính trị và Chủ nghĩa Ngắn hạn: Lập kế hoạch chống chịu dài hạn thường xung đột với các chu kỳ chính trị ngắn hạn và các ưu tiên bầu cử. Các nhà hoạch định chính sách có thể ưu tiên các lợi ích kinh tế trước mắt từ phát triển hơn là các rủi ro khí hậu trong tương lai, hoặc né tránh các quyết định không được lòng dân về mặt chính trị nhưng cần thiết như rút lui có quản lý hoặc các quy định sử dụng đất nghiêm ngặt ảnh hưởng đến các lợi ích nhóm quyền lực.
• Công bằng và Công lý Xã hội: Các cộng đồng dễ bị tổn thương và bị gạt ra bên lề, bao gồm người dân bản địa, phụ nữ và người nghèo, phải gánh chịu một cách không tương xứng gánh nặng của các hiểm họa ven biển do vị trí của họ, nguồn lực hạn chế và sự bất bình đẳng hệ thống. Đảm bảo rằng các chiến lược chống chịu là công bằng, không làm trầm trọng thêm sự bất công xã hội hiện có, không di dời các cộng đồng mà không có bồi thường công bằng và sinh kế thay thế, và thực sự trao quyền cho những người có nguy cơ cao nhất, là một thách thức quan trọng và thường bị bỏ qua.
• Thiếu hụt Dữ liệu và Khoa học: Nhiều khu vực, đặc biệt là ở các nước đang phát triển, thiếu dữ liệu chi tiết cần thiết, chuyên môn khoa học và năng lực thể chế để đánh giá chính xác các rủi ro địa phương, phát triển các mô hình khí hậu tinh vi, và thiết kế và thực hiện các dự án chống chịu phức tạp, phù hợp với bối cảnh. Các đường cơ sở về sức khỏe hệ sinh thái thường bị thiếu, cản trở các giải pháp dựa vào thiên nhiên hiệu quả.
• Hạn chế và Chuyển giao Công nghệ: Mặc dù có các công nghệ ấn tượng để giám sát, mô hình hóa và xây dựng khả năng chống chịu, việc áp dụng chúng có thể bị hạn chế bởi chi phí cao, tính sẵn có hoặc sự phù hợp với các bối cảnh môi trường và kinh tế - xã hội cụ thể. Việc chuyển giao hiệu quả các công nghệ phù hợp từ các nước phát triển sang các nước đang phát triển vẫn là một thách thức.
• Sự không chắc chắn và Các hiểm họa Cộng gộp: Tốc độ và cường độ chính xác của các tác động khí hậu trong tương lai (ví dụ: nước biển dâng, cường độ bão) vẫn không chắc chắn, làm cho việc lập kế hoạch dài hạn trở nên khó khăn và đòi hỏi các giải pháp thích ứng thay vì cố định. Hơn nữa, các khu vực ven biển thường phải đối mặt với các hiểm họa cộng gộp (ví dụ: sụt lún + nước biển dâng + mưa cực đoan), làm cho vấn đề trở nên phức tạp hơn để giải quyết.
• Duy trì Vốn Tự nhiên: Sự suy thoái đang diễn ra của các hệ sinh thái ven biển tự nhiên (ví dụ: ô nhiễm, phá hủy môi trường sống) làm suy yếu khả năng chống chịu vốn có của chúng, làm cho việc thực hiện các giải pháp dựa vào thiên nhiên hiệu quả trở nên khó khăn và tốn kém hơn.

Cơ hội chính:

• Hợp tác Toàn cầu và Chia sẻ Kiến thức: Khả năng chống chịu ven biển là một thách thức chung toàn cầu. Các nền tảng quốc tế, các sáng kiến đa phương, hợp tác nghiên cứu và trao đổi kiến thức nam-nam có thể đẩy nhanh việc áp dụng các thực tiễn tốt nhất, thúc đẩy đổi mới và xây dựng năng lực trên toàn thế giới. Ví dụ bao gồm các quan hệ đối tác theo Công ước khung của Liên hợp quốc về Biến đổi Khí hậu (UNFCCC) và các hiệp định biển khu vực khác nhau.
• Tiến bộ Công nghệ: Những tiến bộ nhanh chóng trong viễn thám, trí tuệ nhân tạo, phân tích dữ liệu lớn, mô hình khí hậu, khoa học vật liệu và kỹ thuật ven biển cung cấp các công cụ và giải pháp mới mạnh mẽ để giám sát, đánh giá rủi ro, lập kế hoạch và thực hiện các biện pháp chống chịu một cách hiệu quả và hiệu quả hơn. Công nghệ song sinh kỹ thuật số cho các thành phố ven biển đang nổi lên, cho phép thử nghiệm ảo các biện pháp can thiệp.
• Lợi ích Kinh tế đồng thời và Tăng trưởng Xanh: Đầu tư vào khả năng chống chịu ven biển có thể kích thích tăng trưởng kinh tế đáng kể bằng cách tạo ra các việc làm xanh (ví dụ: trong phục hồi sinh thái, xây dựng có khả năng chống chịu, công nghệ khí hậu), thúc đẩy các ngành công nghiệp mới, và bảo vệ các tài sản kinh tế và chuỗi cung ứng có giá trị. Các giải pháp dựa vào thiên nhiên, đặc biệt, thường cung cấp nhiều lợi ích đồng thời, bao gồm du lịch được tăng cường, ngư nghiệp bền vững, chất lượng nước được cải thiện và giá trị bất động sản tăng lên, tạo ra lợi tức đầu tư tích cực.
• Tăng cường Nhận thức Công chúng và Động lực Chính trị: Nhận thức của công chúng toàn cầu ngày càng tăng về các tác động của biến đổi khí hậu, được thúc đẩy bởi các thảm họa ven biển ngày càng thường xuyên và nghiêm trọng, đang tạo ra động lực chính trị mạnh mẽ hơn và nhu cầu của công chúng về hành động quyết đoán đối với thích ứng và chống chịu khí hậu. Điều này mang lại một cơ hội cho sự thay đổi chính sách và tăng cường đầu tư.
• Đổi mới trong Tài chính: Sự gia tăng của tài chính xanh và xanh dương, cùng với các mô hình tài chính hỗn hợp (kết hợp vốn công và tư), cung cấp các con đường sáng tạo để thu hẹp khoảng cách tài trợ và thu hút đầu tư tư nhân vào các dự án chống chịu. Tín chỉ carbon từ việc phục hồi rừng ngập mặn, chẳng hạn, có thể cung cấp thêm các dòng doanh thu.
• Củng cố Cộng đồng và Gắn kết Xã hội: Quá trình xây dựng khả năng chống chịu, đặc biệt thông qua các cách tiếp cận có sự tham gia, có thể trao quyền cho các cộng đồng, củng cố sự gắn kết xã hội, thúc đẩy ý thức trách nhiệm tập thể đối với việc quản lý môi trường, và xây dựng sự lãnh đạo địa phương, dẫn đến các kết quả phát triển bền vững và công bằng hơn.
• Phục hồi Dịch vụ Hệ sinh thái: Đầu tư vào các giải pháp dựa vào thiên nhiên mang lại cơ hội đáng kể để phục hồi các hệ sinh thái ven biển bị suy thoái, dẫn đến sự hồi sinh của đa dạng sinh học, chất lượng nước được cải thiện và vẻ đẹp tự nhiên được tăng cường, mang lại lợi ích cho cả con người và động vật hoang dã.

Con đường Phía trước: Lời kêu gọi Hành động vì một Tương lai Chống chịu

Xây dựng khả năng chống chịu ven biển không phải là một nỗ lực đơn độc mà là một trách nhiệm tập thể đòi hỏi hành động khẩn cấp, phối hợp và mang tính chuyển đổi từ các chính phủ, doanh nghiệp, cộng đồng và cá nhân trên toàn thế giới. Tốc độ ngày càng nhanh và tác động ngày càng gia tăng của cuộc khủng hoảng khí hậu đòi hỏi chúng ta phải vượt ra ngoài những điều chỉnh gia tăng để tiến tới sự thay đổi hệ thống, dài hạn.

Để thực sự bảo vệ bờ biển của chúng ta cho các thế hệ tương lai, con đường phía trước phải bao hàm một số nguyên tắc cơ bản, liên kết với nhau, đóng vai trò như một kế hoạch chi tiết toàn cầu về khả năng chống chịu:

• Ưu tiên Quy hoạch Tích hợp, Dài hạn: Thông qua và thực thi nghiêm ngặt các kế hoạch Quản lý Tổng hợp Vùng ven biển (ICZM) toàn diện, vượt qua các ranh giới hành chính và các rào cản ngành. Các kế hoạch này phải kết hợp các dự báo biến đổi khí hậu mạnh mẽ, đánh giá sức khỏe hệ sinh thái chi tiết và các xem xét kinh tế - xã hội kỹ lưỡng một cách toàn diện, đảm bảo một tầm nhìn đa thế hệ.
• Đầu tư vào Thiên nhiên như là Hạ tầng: Tăng cường đầu tư vào các giải pháp dựa vào thiên nhiên, công nhận chúng là cơ sở hạ tầng cơ bản, sống động. Bảo vệ, phục hồi và quản lý bền vững các hệ sinh thái như rừng ngập mặn, rạn san hô, đồng cỏ ngập mặn và cồn cát cung cấp các biện pháp phòng thủ hiệu quả về chi phí, có khả năng thích ứng và đa lợi ích, giúp tăng cường đa dạng sinh học và cung cấp các dịch vụ hệ sinh thái quan trọng.
• Đổi mới, Thích ứng và Học hỏi: Thúc đẩy nghiên cứu và phát triển liên tục trong kỹ thuật ven biển, phục hồi sinh thái, khoa học khí hậu và khả năng chống chịu kinh tế - xã hội. Chấp nhận quản lý thích ứng như một nguyên tắc cốt lõi, công nhận rằng các chiến lược chống chịu sẽ cần phải phát triển theo các điều kiện môi trường thay đổi, kiến thức khoa học mới và các nhu cầu xã hội mới nổi. Đầu tư vào giám sát và đánh giá để học hỏi từ cả thành công và thất bại.
• Trao quyền cho Cộng đồng Địa phương và Đảm bảo Công bằng: Đặt các cộng đồng địa phương, đặc biệt là người dân bản địa, phụ nữ và những người dân ven biển truyền thống, vào trung tâm của việc lập kế hoạch và thực hiện khả năng chống chịu. Kiến thức truyền thống vô giá, kinh nghiệm sống và sự tham gia tích cực, được trao quyền của họ là điều cần thiết cho các kết quả hiệu quả, công bằng và bền vững, tôn trọng các giá trị văn hóa và bối cảnh địa phương.
• Củng cố Quản trị và Huy động Tài chính: Thiết lập các cấu trúc quản trị vững chắc, minh bạch và có trách nhiệm giải trình, tạo điều kiện cho sự hợp tác liên ngành, đa cấp và xuyên biên giới. Điều quan trọng là phải phát triển các cơ chế tài chính và chính sách sáng tạo để huy động vốn cần thiết từ các nguồn công, tư và từ thiện, đảm bảo các quỹ đến được với những người dễ bị tổn thương nhất và được triển khai hiệu quả.
• Xây dựng Trình độ Hiểu biết về Khí hậu và Năng lực: Đầu tư đáng kể vào việc giáo dục và nâng cao nhận thức cho tất cả các bên liên quan – từ các nhà hoạch định chính sách đến học sinh – về các rủi ro ven biển, tác động khí hậu và lợi ích của các chiến lược chống chịu. Đồng thời, xây dựng năng lực thể chế và con người ở các khu vực dễ bị tổn thương để thiết kế, thực hiện và duy trì các dự án chống chịu.
• Thúc đẩy Tinh thần Đoàn kết và Hợp tác Toàn cầu: Công nhận khả năng chống chịu ven biển là một thách thức chung toàn cầu. Các quốc gia phát triển phải giữ vững cam kết của mình trong việc cung cấp tài chính khí hậu, chuyển giao công nghệ và hỗ trợ xây dựng năng lực cho các nước đang phát triển và SIDS, những quốc gia thường dễ bị tổn thương nhất mặc dù đóng góp ít nhất vào biến đổi khí hậu lịch sử. Những thách thức chung đòi hỏi các giải pháp chung và trách nhiệm tập thể.

Tầm nhìn về một bờ biển có khả năng chống chịu là nơi sự thịnh vượng của con người và sức khỏe sinh thái được liên kết chặt chẽ. Đó là một tầm nhìn nơi các cộng đồng ven biển của chúng ta phát triển mạnh mẽ, được bảo vệ không chỉ bởi các công trình phòng thủ kỹ thuật, mà còn bởi sự pha trộn hài hòa giữa cơ sở hạ tầng thông minh và các hệ thống tự nhiên thịnh vượng, tất cả được dẫn dắt bởi sự tiên liệu, hợp tác và sự tôn trọng sâu sắc đối với các hệ sinh thái ven biển mong manh của hành tinh. Nhiệm vụ phía trước là vô cùng lớn, đòi hỏi mức độ cam kết và hợp tác chưa từng có, nhưng lợi ích – bảo vệ sinh mạng, sinh kế, di sản văn hóa và môi trường tự nhiên chung của chúng ta – là không thể đo đếm được. Chúng ta hãy cùng nhau vượt qua thử thách này, không chỉ xây dựng những bức tường, mà còn xây dựng những cây cầu hướng tới một tương lai chống chịu hơn, công bằng hơn và bền vững hơn cho tất cả mọi người.