आपत्कालीन नियोजन: जगभरात मजबूत समुदाय सज्जता प्रणाली तयार करणे

वाढत्या परस्परसंबंधित आणि असुरक्षित जगात, समुदायांची आपत्कालीन परिस्थितीसाठी तयारी करण्याची, प्रतिसाद देण्याची आणि त्यातून सावरण्याची क्षमता सर्वोपरि आहे. आपत्ती, मग ती नैसर्गिक असो वा मानवनिर्मित, कधीही, कुठेही येऊ शकते. एक मजबूत समुदाय सज्जता प्रणाली ही केवळ एक प्रतिक्रियात्मक उपाय नाही; तर ती जगभरातील नागरिकांच्या सुरक्षिततेसाठी, संरक्षणासाठी आणि कल्याणासाठी एक सक्रिय गुंतवणूक आहे. हा सर्वसमावेशक मार्गदर्शक प्रभावी समुदाय सज्जता प्रणाली तयार करण्याच्या मुख्य घटकांचा शोध घेतो, ज्यात जागतिक सर्वोत्तम पद्धती आणि विविध संदर्भांसाठी अनुकूल धोरणांवर भर दिला जातो.

समुदाय सज्जतेचे महत्त्व समजून घेणे

समुदाय सज्जता ही वैयक्तिक तयारीच्या पलीकडे आहे; यात आपत्कालीन परिस्थितीचा प्रभाव कमी करण्यासाठी समुदायाच्या सामूहिक क्षमतेचा समावेश होतो. यात खालील गोष्टींचा समावेश आहे:

• असुरक्षितता कमी करणे: असे घटक ओळखणे आणि त्यावर उपाययोजना करणे जे समुदायाला आपत्तींसाठी संवेदनशील बनवतात.
• लवचिकता वाढवणे: धक्क्यांना तोंड देण्याची आणि त्यातून सावरण्याची समुदायाची क्षमता मजबूत करणे.
• स्वयं-पुरवठ्याला प्रोत्साहन देणे: समुदायांना ज्ञान, कौशल्ये आणि संसाधनांनी सुसज्ज करणे जेणेकरून ते आपत्कालीन परिस्थितीचे प्रभावीपणे व्यवस्थापन करू शकतील.
• सहकार्याला चालना देणे: रहिवासी, संस्था आणि सरकारी एजन्सी यांच्यात मजबूत भागीदारी निर्माण करणे.

प्रभावी समुदाय सज्जता प्रणालीमुळे जीवितहानी टळते, मालमत्तेचे नुकसान कमी होते आणि पुनर्प्राप्तीला गती मिळते. त्या सामाजिक एकोपा वाढवतात आणि सामुदायिक बंध मजबूत करतात.

समुदाय सज्जता प्रणालीचे मुख्य घटक

एका व्यापक समुदाय सज्जता प्रणालीमध्ये अनेक परस्परसंबंधित घटक असतात. यात खालील गोष्टींचा समावेश आहे:

१. धोक्याचे मूल्यांकन आणि संकटाची ओळख

सज्जता प्रणाली तयार करण्याची पहिली पायरी म्हणजे समुदायाला असलेल्या विशिष्ट धोक्यांची आणि संकटांची ओळख करणे. यात खालील गोष्टींचा समावेश आहे:

• संभाव्य संकटे ओळखणे: यामध्ये नैसर्गिक आपत्ती (उदा. भूकंप, पूर, चक्रीवादळे, वणवे, दुष्काळ), तांत्रिक धोके (उदा. औद्योगिक अपघात, पायाभूत सुविधांचे अपयश) आणि मानवनिर्मित घटना (उदा. दहशतवाद, नागरी अशांतता) यांचा समावेश असू शकतो.
• असुरक्षिततेचे मूल्यांकन करणे: प्रत्येक संकटासाठी लोक, मालमत्ता आणि पायाभूत सुविधांच्या संवेदनशीलतेचे मूल्यांकन करणे. यामध्ये लोकसंख्याशास्त्र, सामाजिक-आर्थिक स्थिती, भौगोलिक स्थान आणि इमारत नियमावली यासारख्या घटकांचा विचार करणे समाविष्ट आहे.
• संभाव्य परिणामाचा अंदाज लावणे: प्रत्येक संकटाचे संभाव्य परिणाम निश्चित करणे, ज्यात जीवितहानी, आर्थिक नुकसान आणि पर्यावरणीय हानी यांचा समावेश आहे.

उदाहरण: बांगलादेशमधील किनारपट्टीवरील समुदाय चक्रीवादळ आणि पुरासाठी अत्यंत असुरक्षित आहेत. धोक्याच्या मूल्यांकनामध्ये या घटनांची वारंवारता आणि तीव्रता, सखल भागांची असुरक्षितता आणि या धोक्यांना तोंड देण्यासाठी विद्यमान पायाभूत सुविधांची क्षमता विचारात घेतली पाहिजे. त्याचप्रमाणे, जपान किंवा चिलीसारख्या भूकंपप्रवण प्रदेशातील समुदायांना भूकंपाच्या हालचालींशी संबंधित धोक्याचे मूल्यांकन करणे आवश्यक आहे, ज्यात इमारत नियमावली, लोकसंख्येची घनता आणि त्सुनामीची शक्यता विचारात घेतली जाते.

२. आपत्कालीन नियोजन आणि धोरण विकास

धोक्याच्या मूल्यांकनावर आधारित, समुदायांनी व्यापक आपत्कालीन योजना विकसित करणे आवश्यक आहे, ज्यात आपत्तीपूर्वी, दरम्यान आणि नंतर करावयाच्या विशिष्ट कृतींची रूपरेषा दिली जाते. या योजनांनी हे करावे:

• भूमिका आणि जबाबदाऱ्या परिभाषित करणे: व्यक्ती, संस्था आणि सरकारी एजन्सींना स्पष्टपणे कार्ये सोपवणे.
• संपर्क प्रोटोकॉल स्थापित करणे: जनतेला इशारे आणि माहिती प्रसारित करण्यासाठी आणि प्रतिसादकर्त्यांमध्ये संवाद समन्वयित करण्यासाठी प्रणाली विकसित करणे.
• स्थलांतर प्रक्रियांची रूपरेषा तयार करणे: सुरक्षित स्थलांतर मार्ग आणि निवारा स्थाने ओळखणे, आणि असुरक्षित लोकसंख्येला मदत करण्यासाठी योजना विकसित करणे.
• संसाधन व्यवस्थापन धोरणे स्थापित करणे: अन्न, पाणी, वैद्यकीय पुरवठा आणि उपकरणे यासारखी आवश्यक संसाधने ओळखणे आणि सुरक्षित करणे.
• असुरक्षित लोकसंख्येच्या विशिष्ट गरजा पूर्ण करणे: योजनांमध्ये वृद्ध व्यक्ती, अपंग व्यक्ती, मुले आणि इतर जोखमीच्या गटांच्या विशिष्ट गरजा विचारात घ्याव्यात.

उदाहरण: स्वित्झर्लंडमध्ये, आपत्कालीन योजनांमध्ये अनेकदा विविध धोक्यांपासून लोकसंख्येचे संरक्षण करण्यासाठी भूमिगत बंकर आणि निवाऱ्यांचा वापर करण्याच्या तरतुदींचा समावेश असतो. या योजना नियमितपणे अद्ययावत केल्या जातात आणि सरावाद्वारे त्यांची अंमलबजावणी केली जाते.

३. समुदाय शिक्षण आणि जागरूकता मोहीम

प्रभावी समुदाय सज्जतेसाठी माहितीपूर्ण आणि सहभागी जनतेची आवश्यकता असते. शिक्षण आणि जागरूकता मोहीम व्यक्तींना स्वतःचे आणि त्यांच्या कुटुंबाचे संरक्षण करण्यासाठी सक्रिय पावले उचलण्यास सक्षम बनविण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतात. या मोहिमांनी हे करावे:

• संभाव्य धोक्यांबद्दल जागरूकता वाढवणे: रहिवाशांना त्यांना असलेल्या धोक्यांबद्दल आणि ते धोके कमी करण्यासाठी ते उचलू शकतील अशा पावलांबद्दल माहिती देणे.
• वैयक्तिक सज्जतेला प्रोत्साहन देणे: व्यक्तींना वैयक्तिक आपत्कालीन योजना विकसित करण्यास, आपत्कालीन किट एकत्र करण्यास आणि मूलभूत प्रथमोपचार आणि जगण्याची कौशल्ये शिकण्यास प्रोत्साहित करणे.
• प्रशिक्षण संधी प्रदान करणे: सीपीआर, आपत्ती सज्जता आणि समुदाय आपत्कालीन प्रतिसाद यासारख्या विषयांवर प्रशिक्षण अभ्यासक्रम ऑफर करणे.
• विविध संवाद माध्यमांचा वापर करणे: वेबसाइट्स, सोशल मीडिया, समुदाय बैठका आणि सार्वजनिक सेवा घोषणांसह समुदायाच्या विविध घटकांपर्यंत पोहोचण्यासाठी विविध माध्यमांचा वापर करणे.

उदाहरण: "शेकआउट" भूकंपाचे सराव, जे अनेक देशांमध्ये दरवर्षी आयोजित केले जातात, भूकंपाच्या सुरक्षिततेबद्दल जागरूकता वाढवतात आणि व्यक्तींना "थांबा, लपा आणि धरून ठेवा" (drop, cover, and hold on) तंत्राचा सराव करण्यास प्रोत्साहित करतात. या सरावांमध्ये जगभरातील लाखो लोक सहभागी होतात आणि ते सज्जता वाढविण्यात प्रभावी ठरले आहेत.

४. प्रशिक्षण आणि सराव

आपत्कालीन योजना तेव्हाच प्रभावी ठरतात जेव्हा व्यक्ती आणि संस्थांना त्यांची अंमलबजावणी करण्याचे प्रशिक्षण दिले जाते. प्रतिसादकर्ते आपत्कालीन परिस्थिती प्रभावीपणे हाताळण्यास तयार आहेत हे सुनिश्चित करण्यासाठी नियमित प्रशिक्षण आणि सराव आवश्यक आहेत. या उपक्रमांनी हे करावे:

• प्रत्यक्ष प्रशिक्षण देणे: वास्तविक जगातील परिस्थितींचे अनुकरण करणारे व्यावहारिक प्रशिक्षण सराव ऑफर करणे.
• अनेक एजन्सींना सामील करणे: विविध संस्था आणि सरकारी एजन्सींचा समावेश असलेले संयुक्त सराव आयोजित करणे.
• संवाद प्रणालींची चाचणी करणे: संवाद प्रणाली योग्यरित्या कार्य करत आहेत याची खात्री करण्यासाठी नियमितपणे त्यांची चाचणी करणे.
• कार्यक्षमतेचे मूल्यांकन करणे: प्रशिक्षण आणि सरावांच्या प्रभावीतेचे मूल्यांकन करणे आणि सुधारणेसाठी क्षेत्रे ओळखणे.

उदाहरण: इस्रायलमध्ये, क्षेपणास्त्र हल्ले आणि इतर सुरक्षा धोक्यांसाठी लोकसंख्येला तयार करण्यासाठी नियमित सराव आयोजित केले जातात. या सरावांमध्ये हवाई हल्ल्याचे सायरन, स्थलांतर प्रक्रिया आणि आपत्कालीन सेवांचा समावेश असतो.

५. संसाधन संघटन आणि व्यवस्थापन

प्रभावी आपत्कालीन प्रतिसादासाठी अन्न, पाणी, वैद्यकीय पुरवठा, उपकरणे आणि कर्मचारी यासारख्या आवश्यक संसाधनांची उपलब्धता आवश्यक आहे. समुदाय सज्जता प्रणालीमध्ये या संसाधनांचे कार्यक्षमतेने संघटन आणि व्यवस्थापन करण्यासाठी यंत्रणा समाविष्ट असावी. यात खालील गोष्टींचा समावेश आहे:

• उपलब्ध संसाधने ओळखणे: पुरवठा, उपकरणे आणि कुशल कर्मचाऱ्यांसह समुदायातील संसाधनांची यादी करणे.
• पुरवठा साखळी स्थापित करणे: आवश्यक संसाधने मिळवण्यासाठी आणि वितरित करण्यासाठी विश्वसनीय पुरवठा साखळी विकसित करणे.
• साठा तयार करणे: आवश्यक पुरवठ्याचे धोरणात्मकदृष्ट्या स्थित साठे स्थापित करणे.
• स्वयंसेवकांचे व्यवस्थापन करणे: स्वयंसेवकांची भरती, प्रशिक्षण आणि नियुक्तीसाठी प्रक्रिया विकसित करणे.

उदाहरण: जागतिक अन्न कार्यक्रम (WFP) जगभरातील आपत्तीग्रस्त समुदायांना अन्न मदत संघटित करण्यात आणि वितरित करण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतो. WFP सरकार, स्वयंसेवी संस्था आणि स्थानिक समुदायांसोबत काम करून गरजूंपर्यंत अन्न पोहोचेल याची खात्री करतो.

६. संवाद आणि समन्वय

यशस्वी आपत्कालीन प्रतिसादासाठी प्रभावी संवाद आणि समन्वय आवश्यक आहे. यात खालील गोष्टींचा समावेश आहे:

• स्पष्ट आदेशाची साखळी स्थापित करणे: प्रमुख कर्मचारी आणि संस्थांच्या भूमिका आणि जबाबदाऱ्या परिभाषित करणे.
• संवाद प्रोटोकॉल विकसित करणे: प्रतिसादकर्ते, सरकारी एजन्सी आणि जनता यांच्यात माहितीची देवाणघेवाण करण्यासाठी स्पष्ट संवाद माध्यमे स्थापित करणे.
• तंत्रज्ञानाचा वापर करणे: माहिती प्रसारित करण्यासाठी आणि प्रतिसाद प्रयत्नांचे समन्वय करण्यासाठी मोबाइल अॅप्स आणि सोशल मीडियासारख्या तंत्रज्ञानाचा फायदा घेणे.
• संबंध निर्माण करणे: विविध संस्था आणि सरकारी एजन्सींमध्ये मजबूत संबंध वाढवणे.

उदाहरण: युरोपियन इमर्जन्सी नंबर असोसिएशन (EENA) संपूर्ण युरोपमध्ये ११२ आपत्कालीन क्रमांकाच्या वापरास प्रोत्साहन देते, ज्यामुळे नागरिकांना त्यांच्या स्थानाची पर्वा न करता आपत्कालीन सेवा सहजपणे मिळू शकतात.

७. पूर्वसूचना प्रणाली

पूर्वसूचना प्रणाली संभाव्य धोक्यांबद्दल वेळेवर सूचना देतात, ज्यामुळे समुदायांना तयारी करण्यास आणि संरक्षणात्मक कारवाई करण्यास वेळ मिळतो. या प्रणालींनी हे करावे:

• संभाव्य धोक्यांचे निरीक्षण करणे: हवामानाचे नमुने, भूकंपाची हालचाल आणि पाण्याची पातळी यासारख्या संभाव्य आपत्तींच्या चिन्हांवर सतत लक्ष ठेवणे.
• वेळेवर इशारे जारी करणे: धोका ओळखताच इशारे जारी करणे, ज्यात धोक्याचे स्वरूप, त्याचा संभाव्य परिणाम आणि शिफारस केलेल्या कृतींबद्दल माहिती देणे.
• इशारे व्यापकपणे प्रसारित करणे: सायरन, मोबाइल अलर्ट, रेडिओ प्रसारण आणि सोशल मीडियासह जनतेपर्यंत इशारे पोहोचवण्यासाठी विविध माध्यमांचा वापर करणे.
• अचूकता आणि विश्वसनीयता सुनिश्चित करणे: इशारे अचूक आणि विश्वसनीय आहेत आणि प्रणालीची नियमितपणे चाचणी आणि देखभाल केली जाते याची खात्री करणे.

उदाहरण: पॅसिफिक महासागरातील त्सुनामी चेतावणी प्रणाली सेन्सर्स आणि संवाद तंत्रज्ञानाच्या नेटवर्कचा वापर करून त्सुनामी शोधते आणि चेतावणी देते. या प्रणालीने किनारपट्टीवरील समुदायांना वेळेवर चेतावणी देऊन असंख्य जीव वाचवले आहेत.

८. पुनर्प्राप्ती आणि पुनर्बांधणी नियोजन

पुनर्प्राप्ती आणि पुनर्बांधणी हे आपत्तीनंतरचे महत्त्वपूर्ण टप्पे आहेत. या टप्प्यांसाठी आगाऊ नियोजन केल्यास समुदायांना अधिक जलद आणि प्रभावीपणे सावरण्यास मदत होते. यात खालील गोष्टींचा समावेश आहे:

• पुनर्प्राप्ती योजना विकसित करणे: खराब झालेल्या पायाभूत सुविधांची पुनर्बांधणी, आवश्यक सेवा पुनर्संचयित करणे आणि आर्थिक पुनर्प्राप्तीला समर्थन देण्यासाठी उचलल्या जाणाऱ्या पावलांची रूपरेषा तयार करणे.
• निधीचे स्रोत ओळखणे: सरकारी एजन्सी, आंतरराष्ट्रीय संस्था आणि खाजगी देणगीदारांकडून पुनर्प्राप्ती आणि पुनर्बांधणीच्या प्रयत्नांसाठी निधी सुरक्षित करणे.
• समुदायाला सामील करणे: त्यांच्या गरजा आणि प्राधान्यक्रम पूर्ण केले जातील याची खात्री करण्यासाठी रहिवाशांना पुनर्प्राप्ती प्रक्रियेत सामील करणे.
• अधिक चांगले पुनर्निर्माण करणे: अधिक लवचिक पायाभूत सुविधा आणि समुदाय तयार करण्यासाठी पुनर्प्राप्ती प्रक्रियेचा वापर करणे.

उदाहरण: २०१० मध्ये हैतीमधील भूकंपानंतर, आंतरराष्ट्रीय संस्था आणि हैतीयन सरकारने एकत्र काम करून एक व्यापक पुनर्प्राप्ती योजना विकसित केली, ज्यात पायाभूत सुविधांची पुनर्बांधणी, आरोग्य सेवा प्रणाली मजबूत करणे आणि आर्थिक विकासाला चालना देणे यावर लक्ष केंद्रित केले होते.

असुरक्षित समुदायांमध्ये लवचिकता निर्माण करणे

अद्वितीय आव्हानांना सामोरे जाणाऱ्या समुदायांमध्ये लवचिकता निर्माण करण्यासाठी विशिष्ट धोरणांची आवश्यकता आहे, जसे की:

• अनौपचारिक वस्त्या: अग्निसुरक्षा कार्यक्रम विकसित करणे, पाणी आणि स्वच्छतेची उपलब्धता सुधारणे, आणि सुरक्षित जमिनीचा हक्क प्रदान करणे.
• दुर्गम ग्रामीण भाग: विकेंद्रित आपत्कालीन प्रतिसाद प्रणाली स्थापित करणे, संवाद नेटवर्क मजबूत करणे, आणि अन्न सुरक्षेला प्रोत्साहन देणे.
• संघर्ष क्षेत्रे: समुदाय-आधारित शांतता निर्माण उपक्रम विकसित करणे, मनोसामाजिक आधार प्रदान करणे, आणि मानवतावादी मदतीची उपलब्धता सुनिश्चित करणे.
• द्वीप राष्ट्रे: समुद्राच्या भिंती आणि किनारपट्टी संरक्षण उपायांमध्ये गुंतवणूक करणे, त्सुनामी आणि चक्रीवादळांसाठी पूर्वसूचना प्रणाली विकसित करणे, आणि शाश्वत पर्यटनाला प्रोत्साहन देणे.

समुदाय सज्जता निर्माण करण्यातील आव्हाने दूर करणे

प्रभावी समुदाय सज्जता प्रणाली तयार करणे आव्हानात्मक असू शकते, विशेषतः कमी संसाधने असलेल्या ठिकाणी. सामान्य आव्हानांमध्ये खालील गोष्टींचा समावेश आहे:

• मर्यादित निधी: सज्जता उपक्रमांसाठी पुरेसा निधी मिळवणे कठीण असू शकते, विशेषतः विकसनशील देशांमध्ये.
• जागरूकतेचा अभाव: अनेक लोकांना त्यांना असलेल्या धोक्यांची किंवा आपत्कालीन परिस्थितीसाठी तयारी करण्यासाठी ते उचलू शकतील अशा पावलांची जाणीव नसते.
• कमकुवत संस्थात्मक क्षमता: काही सरकारी एजन्सींमध्ये आपत्तींचे प्रभावीपणे नियोजन करण्याची आणि त्यांना प्रतिसाद देण्याची क्षमता नसते.
• समन्वयातील आव्हाने: विविध संस्था आणि सरकारी एजन्सींमध्ये प्रतिसाद प्रयत्नांचे समन्वय साधणे कठीण असू शकते.
• राजकीय अस्थिरता: राजकीय अस्थिरता सज्जतेच्या प्रयत्नांमध्ये अडथळा आणू शकते आणि दीर्घकालीन योजनांची अंमलबजावणी करणे कठीण बनवू शकते.

आव्हानांना तोंड देण्यासाठी धोरणे

या आव्हानांवर मात करण्यासाठी, समुदाय खालील धोरणे अवलंब शकतात:

• वाढीव निधीसाठी समर्थन: सज्जता उपक्रमांसाठी वाढीव निधीसाठी सरकारी एजन्सी आणि आंतरराष्ट्रीय संस्थांकडे पाठपुरावा करणे.
• शिक्षणाद्वारे जागरूकता वाढवणे: लोकांना त्यांना असलेल्या धोक्यांबद्दल आणि तयारीसाठी ते उचलू शकतील अशा पावलांबद्दल शिक्षित करण्यासाठी सार्वजनिक जागरूकता मोहीम राबवणे.
• संस्थात्मक क्षमता मजबूत करणे: सरकारी एजन्सींना आपत्तींचे नियोजन आणि प्रतिसाद देण्याची क्षमता सुधारण्यासाठी प्रशिक्षण आणि तांत्रिक सहाय्य प्रदान करणे.
• सहकार्याला चालना देणे: विविध संस्था आणि सरकारी एजन्सींमध्ये मजबूत भागीदारी निर्माण करणे.
• सुशासनाला प्रोत्साहन देणे: सज्जतेच्या प्रयत्नांसाठी अधिक अनुकूल वातावरण निर्माण करण्यासाठी सुशासन आणि राजकीय स्थिरतेला प्रोत्साहन देणे.

समुदाय सज्जतेमध्ये तंत्रज्ञानाची भूमिका

समुदाय सज्जतेमध्ये तंत्रज्ञान वाढती महत्त्वाची भूमिका बजावत आहे. मोबाइल अॅप्स, सोशल मीडिया आणि उपग्रह प्रतिमा यांचा वापर यासाठी केला जाऊ शकतो:

• इशारे प्रसारित करणे: रहिवाशांना संभाव्य धोक्यांबद्दल सूचना पाठवणे.
• प्रतिसाद प्रयत्नांचे समन्वय करणे: प्रतिसादकर्त्यांमध्ये संवाद आणि समन्वयाची सोय करणे.
• नुकसानीचे मूल्यांकन करणे: आपत्तीनंतर झालेल्या नुकसानीच्या व्याप्तीचे मूल्यांकन करणे.
• संसाधनांचा मागोवा घेणे: आवश्यक संसाधनांच्या उपलब्धतेवर आणि वितरणावर लक्ष ठेवणे.

तथापि, हे सुनिश्चित करणे महत्त्वाचे आहे की तंत्रज्ञान समाजातील सर्व सदस्यांसाठी उपलब्ध असेल, ज्यात इंटरनेट किंवा मोबाइल डिव्हाइस नसलेल्यांचा समावेश आहे.

निष्कर्ष: एक सुरक्षित, अधिक लवचिक जग तयार करणे

एक सुरक्षित आणि अधिक लवचिक जग तयार करण्यासाठी मजबूत समुदाय सज्जता प्रणाली तयार करणे आवश्यक आहे. धोक्याचे मूल्यांकन, आपत्कालीन नियोजन, समुदाय शिक्षण, प्रशिक्षण, संसाधन व्यवस्थापन, संवाद, पूर्वसूचना प्रणाली आणि पुनर्प्राप्ती नियोजनात गुंतवणूक करून, समुदाय आपत्तींचा प्रभाव लक्षणीयरीत्या कमी करू शकतात आणि त्यांच्या नागरिकांचे जीवन आणि उपजीविका संरक्षित करू शकतात. जागतिक दृष्टीकोन, अनुकूल धोरणे आणि सहकार्यासाठी वचनबद्धता यशासाठी महत्त्वपूर्ण आहे. चला एकत्र काम करून असे समुदाय तयार करूया जे सज्ज, लवचिक आणि कोणत्याही आव्हानाला सामोरे जाण्यास तयार आहेत.

कृती करण्यायोग्य सूचना

समुदाय सज्जता सुधारण्यासाठी व्यक्ती, संस्था आणि सरकार घेऊ शकतील अशी काही कृती करण्यायोग्य पावले येथे आहेत:

• व्यक्ती: वैयक्तिक आपत्कालीन योजना विकसित करा, आपत्कालीन किट तयार करा आणि मूलभूत प्रथमोपचार आणि जगण्याची कौशल्ये शिका.
• संस्था: धोक्याचे मूल्यांकन करा, आपत्कालीन योजना विकसित करा आणि कर्मचाऱ्यांना आपत्कालीन परिस्थितीत प्रतिसाद कसा द्यावा याचे प्रशिक्षण द्या.
• सरकार: पायाभूत सुविधांमध्ये गुंतवणूक करा, पूर्वसूचना प्रणाली विकसित करा आणि शिक्षण व प्रशिक्षण कार्यक्रमांद्वारे समुदाय सज्जतेला प्रोत्साहन द्या.

संसाधने

• संयुक्त राष्ट्र आपत्ती जोखीम घट कार्यालय (UNDRR): https://www.undrr.org/
• जागतिक आरोग्य संघटना (WHO): https://www.who.int/
• इंटरनॅशनल फेडरेशन ऑफ रेड क्रॉस अँड रेड क्रेसेंट सोसायटीज (IFRC): https://www.ifrc.org/
• फेमा (फेडरल इमर्जन्सी मॅनेजमेंट एजन्सी): https://www.fema.gov/